Wszystkie newsy

– W przyszłości państwo będzie mogło dokonywać oceny wiarygodności obywatela z użyciem systemów sztucznej inteligencji, ale tylko w pewnym, bardzo ograniczonym zakresie. Jak będzie to wyglądało, zależy od tego, jak zostaną zaprojektowane i wdrożone przepisy na poziomie Unii Europejskiej – mówi Michał Nowakowski, prawnik z kancelarii Maruta Wachta. Jak zauważa, w Polsce nie ma w tej chwili przepisów, które w sposób precyzyjny regulowałyby zasady wykorzystywania systemów AI do oceny obywateli, więc ich prywatność chronią ogólne przepisy konstytucyjne i dotyczące praw człowieka. Tego typu systemy w rękach mogą być poważnym zagrożeniem. Jak to działa w praktyce, pokazuje przykład Chin.

Zarobki kobiet i mężczyzn w Polsce dzieli przepaść. Według Global Gender Gap Report (World Economic Forum) nasz kraj zajmuje pod tym względem 77. miejsce na 146 krajów świata. Przełożenie na ten wynik ma m.in. niewielki odsetek pań na wysokich stanowiskach w firmach, a także na duże dysproporcje w samych zarobkach. Dlatego kobiety coraz bardziej cenią sobie niezależność, jaką daje im własny biznes. Według różnych raportów odsetek kobiet prowadzących własne firmy to około 35 proc. ogółu wszystkich prowadzących działalność gospodarczą w Polsce. Nie oznacza to jednak, że decyzja o starcie w biznesie przychodzi im z łatwością.

Zgodnie z przepisami uchwały antysmogowej dla Mazowsza od października tego roku w Warszawie zacznie obowiązywać zakaz palenia węglem, więc mieszkańcy nie będą mogli wykorzystywać go w swoich źródłach ogrzewania. – Przyszły sezon grzewczy w stolicy powinien być już bez węgla – mówi Magdalena Młochowska, dyrektor koordynator ds. zielonej Warszawy z Urzędu m.st. Warszawy. Od stycznia br. nielegalne są już bezklasowe piece węglowe. W stolicy wciąż jest ich ok. 4,4 tys. Osoby, które dotąd nie wymieniły kopciuchów na bardziej ekologiczne źródło ogrzewania, powinny się z tym pospieszyć, bo ich używanie grozi mandatem. Dobra wiadomość jest taka, że wciąż można przy tej inwestycji skorzystać z miejskiego programu dofinansowania.

Chciwość – powszechnie potępiana, kojarzona z oszustwami i kryzysami finansowymi – ma również pozytywny wpływ zarówno na ludzi, którzy posiadają tę cechę, jak i na całą gospodarkę – doszli do wniosku badacze z holenderskiego Uniwersytetu w Tilburgu, którzy sprawdzili, w jaki sposób chciwość wpływa m.in. na zarobki i dochody gospodarstwa domowego, zadowolenie z życia i relacje z innymi ludźmi. Okazuje się, że – choć chciwi ludzie są częściej nieszczęśliwi i nieusatysfakcjonowani z życia – to jednak w wymiarze ekonomicznym chciwość czasem popłaca.

Olej palmowy jest zawarty w produktach spożywczych i kosmetycznych występujących w każdym polskim domu. Popyt na ten surowiec dynamicznie rośnie, m.in. przez wywołaną przez Rosję wojnę w Ukrainie, ponieważ oba te kraje odpowiadały za ok. 70 proc. światowego eksportu ziaren i oleju słonecznikowego. Wobec ograniczenia dostaw z tego kierunku producenci są zmuszeni szukać innych tłuszczów roślinnych, w tym palmowego. To zaś rodzi ryzyko poważnych nadużyć związanych z wyzyskiem pracowników i degradacją środowiska w krajach, które są jego głównymi producentami. Konsumenci mają jednak na to pośredni wpływ. Mogą więc świadomie wybierać produkty zawierające olej palmowy, który pochodzi w 100 proc. z certyfikowanych, zrównoważonych upraw.

Ubiegły rok był rekordowy pod względem liczby prób samobójczych podjętych przez dzieci i nastolatków. Według danych KGP w Polsce odnotowano 2031 takich przypadków, z których 150 zakończyło się śmiercią. Te dane mogą być jednak mocno niedoszacowane, ponieważ obejmują tylko te przypadki, które w ogóle zostały Policji zgłoszone. – Depresja wśród dzieci i młodzieży jest dziś poważnym problemem – mówi psycholog, dr Wiesław Poleszak w rozmowie przeprowadzonej z okazji Światowego Dnia Walki z Depresją. Jak wskazuje, COVID-19 wzbudził obawy o zdrowie psychiczne całego pokolenia dzieci, ale pandemia może być tylko wierzchołkiem góry lodowej od dawna narastających problemów z tym związanych.

Internet i social media odgrywają coraz istotniejszą rolę w radykalizacji postaw i szerzeniu propagandy terrorystycznej, która trafia na podatny grunt zwłaszcza wśród osób młodych i nieletnich – wynika z ostatniego raportu Europolu. – Największe zagrożenie związane z cyberterroryzmem jest w tej chwili związane przede wszystkim z radykalizacją młodych ludzi – mówi dr Paulina Piasecka, dyrektorka Centrum Badań nad Terroryzmem Collegium Civitas. Badania przeprowadzone w ramach międzynarodowego projektu DARE pokazały z kolei, że spoiwem zradykalizowanej młodzieży jest poczucie krzywdy, niesprawiedliwości i odrzucenia.

Kondycja rosyjskiej gospodarki jest gorsza, niż wskazywałyby oficjalne dane makroekonomiczne, chociaż nie tak zła, jak spodziewał się Zachód, wprowadzając kolejne pakiety sankcji gospodarczych. Eksperci oceniają jednak, że nałożone w grudniu i lutym sankcje na eksport rosyjskiej ropy i produktów rafineryjnych odbiją się na budżecie Kremla szczególnie mocno. Skutki decyzji państw zachodnich odczuwa także rosyjskie społeczeństwo, co widać m.in. po wyraźnym spadku sprzedaży detalicznej. Cierpi rynek pracy, a niektóre branże – przez masową migrację i mobilizację – borykają się z niedoborem rąk do pracy.

Z początkiem tego roku zaczęły obowiązywać rozwiązania rządowej Tarczy Solidarnościowej, która zamraża ceny prądu na ubiegłorocznym poziomie. Z szacunków PGE Obrót wynika, że polskie gospodarstwa domowe zaoszczędzą dzięki temu nawet 2–3 tys. zł. Korzyści z Tarczy Solidarnościowej mogą być jeszcze większe, jeżeli do 31 grudnia 2023 roku nasze zużycie prądu zmniejszy się o co najmniej 10 proc. Jak podkreśla przedstawiciel PKEE, działania osłonowe podejmowane przez rząd to konieczność w sytuacji kryzysu energetycznego wywołanego trwającą od roku wojną w Ukrainie.

Naukowcy z Uniwersytetu w Sydney sprawdzili, w jaki sposób spożycie kawy bezkofeinowej wpływa na postrzeganie odstawienia kofeiny. Badaczy nie zdziwiło, że w przypadku grupy badanych, którzy myśleli, że piją napój kofeinowy, zadziałał efekt placebo. Ciekawą obserwacją było natomiast zmniejszenie objawów odstawienia u osób, które były świadome, że podano im napój bezkofeinowy. Odkrycie może pomóc w walce z silnym uzależnieniem od kofeiny, które może dotyczyć ponad jednej trzeciej osób pijących kawę.

– Na razie banki będą czekać na finalne rozstrzygnięcie TSUE, które prawdopodobnie nastąpi w ciągu sześciu miesięcy – mówi Tadeusz Białek, wiceprezes Związku Banków Polskich, odnosząc się do czwartkowej opinii Rzecznika Generalnego TSUE. Zgodnie z nią kredytobiorcy mogą dochodzić względem banków roszczeń wykraczających poza zwrot świadczeń pieniężnych, ale decydować o tym mają sądy krajowe. Jednocześnie w opinii wskazano, że banki nie mogą się domagać od klienta wynagrodzenia za wieloletnie korzystanie z kapitału. ZBP zauważa jednak nieścisłości w samej opinii i podkreśla, że takie stanowisko byłoby niezgodne z wcześniejszym orzecznictwem. – W opinii jest wprost napisane, że bank również powinien odwoływać się do przepisów prawa krajowego. Innymi słowy i konsument, i bank są z punktu widzenia prawnego w tym samym punkcie – mówi ekspert.

Pacjenci z hormonowrażliwym, przerzutowym rakiem prostaty są w tej chwili jedyną grupą wyłączoną z możliwości innowacyjnego leczenia w ramach programu lekowego B.56. Onkolodzy i organizacje pacjenckie wielokrotnie apelowały do Ministerstwa Zdrowia o zmianę, ale mimo to nie znalazły się one w projekcie wykazu leków refundowanych, który ma obowiązywać od 1 marca br. To oznacza, że ta grupa chorych wciąż musi czekać do osiągnięcia stadium oporności na kastrację, żeby spełniać kryteria włączenia do nowoczesnego leczenia. Organizacje pacjenckie jako przyczynę zaistniałej sytuacji wskazują na niejasny i mało transparentny tryb konsultowania i wprowadzania zmian w tym programie lekowym.

Po prawie roku po wybuchu wojny wśród Polaków dominuje pozytywne nastawienie do uchodźców z Ukrainy – wynika z badań Uniwersytetu Warszawskiego. Wysoko oceniają pomoc udzielaną Ukrainie i uciekinierom z tego kraju oraz akceptują dodatkowe wsparcie, również militarne. Z drugiej strony co czwarty Polak przyznał, że jego nastawienie się zmieniło w ciągu roku, z czego u większości – w negatywnym kierunku. Badacze nazywają te zjawiska dysonansem pozytywnego nastawienia. Jednocześnie wskazują na różnice, które charakteryzują podejście Polaków do uchodźców z Ukrainy i migrantów, którzy próbują przedostać się do Polski przez granicę z Białorusią. W tym drugim przypadku nastawienie jest mniej pozytywne, choć poprawiło się w porównaniu do poprzednich edycji badania.

W trwającym sezonie grzewczym Europa dobrze sobie radzi głównie dzięki sprzyjającej aurze, dzięki której zapotrzebowanie na gaz jest mniejsze niż zwykle, a europejskie magazyny tego surowca wciąż są zapełnione w blisko 70 proc. Jednak analitycy szacują, że ryzyko niedoborów na rynku gazu może potrwać nawet do 2026 roku, dlatego Europa musi dalej zaciskać pasa i już przygotowywać się na kolejne sezony, które mogą się okazać nawet trudniejsze. Zwłaszcza że w nadchodzącym czasie czeka ją jeszcze jeden test z oszczędzania – w ostatnich tygodniach weszło w życie unijne embargo obejmujące również ropę naftową i olej napędowy.

Konflikty i napięcia geopolityczne wywołały serię powiązanych ze sobą globalnych zagrożeń. Wojna w Ukrainie, a wcześniej pandemia, która mocno dotknęła światową gospodarkę, sprawiły, że na pierwszy plan wysunął się kryzys energetyczny, inflacyjny, żywnościowy i bezpieczeństwa. Te z kolei pociągają za sobą ryzyko recesji i lawinę kolejnych zagrożeń, z którymi świat będzie się mierzyć w nadchodzących dwóch latach – pokazuje najnowsza edycja cyklicznego „Global Risks Report”. Tradycyjnie wysokie miejsce na liście najważniejszych ryzyk zajmują również zmiany klimatyczne i ich skutki. Wszystko to pociąga za sobą zmiany także na rynku ubezpieczeń, w tym m.in. duży wzrost zainteresowania cyberpolisami i wzrost cen polis D&O dla członków zarządów, którzy w przyszłości mogą zostać rozliczeni za decyzje podejmowane w trudnych czasach.