Wszystkie newsy

Ocieplenie klimatu oraz wywołane nim częstsze burze i gwałtowne opady deszczu czy lokalne powodzie sprzyjają wzrostowi liczebności komarów. Dotyczy to nie tylko tropików, lecz również krajów ze stref umiarkowanych, gdzie do tej pory niektóre groźne gatunki tych owadów nie występowały. Dlatego naukowcy intensyfikują wysiłki w celu zwalczania komarów, ale przy jednoczesnym zachowaniu ich znaczenia dla ekosystemu. W Polsce do walki z plagą tych owadów zwykle stosuje się metody chemiczne, czyli różnego rodzaju zabiegi opryskiwania, które mogą być szkodliwe dla środowiska i innych zwierząt.

Dane Our World in Data wskazują, że 61,5 proc. populacji otrzymało co najmniej jedną dawkę szczepionki przeciw COVID-19. Jednak w krajach o niskich dochodach odsetek ten wynosi zaledwie 10,5 proc. I to mimo uruchomienia inicjatywy COVAX, która dzięki datkom bogatszych krajów ma wyrównywać różnice w dostępie do szczepionek. – Dopóki kraje, w których mieszkają dziesiątki milionów ludzi, takie jak Bangladesz, Afganistan, Pakistan, Tanzania, nie otrzymają szczepionek, pandemia będzie się dalej szerzyć – mówi Małgorzata Olasińska-Chart, dyrektorka programu pomocy humanitarnej w Polskiej Misji Medycznej. Co ciekawe, w tych państwach poziom zaufania do szczepień bywa wyższy niż w krajach rozwiniętych. Dużym problemem w walce z pandemią jest także brak dostępu do szczepionek wśród uchodźców.

Pandemia znacznie utrudniła dostęp do badań profilaktycznych, ale nawet niezależnie od niej Polki rzadko się zgłaszały na mammografię, która pozwala wykryć raka piersi na bardzo wczesnym etapie. Odsetek zgłaszalności spadł z 39 proc. w 2019 do 34 proc. populacji pań w 2021 roku, i to mimo zaproszeń na bezpłatne badania i podróżujących po mniejszych miejscowościach mammobusów. Tymczasem statystyki są niepokojące – w 2020 roku na raka piersi zmarło średnio 41,8 na 100 tys. Polek i był to jeden z najgorszych wyników wśród badanych państw. Eksperci podkreślają, że warto na badania mammograficzne skierować młodsze panie.

Hipoksja jako termin kliniczny oznacza zjawisko niedoboru tlenu w tkankach w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Towarzyszy to wielu różnym schorzeniom, ale technologia wykorzystująca kontrolowaną, zdrową hipoksję może też wspomagać treningi sportowców czy wspinaczy wysokogórskich. Polska firma opracowała system adaptujący nawet niewielkie przestrzenie do ćwiczeń w warunkach obniżonej zawartości tlenu w powietrzu, dzięki czemu sportowcy nie muszą trenować w wysokich partiach gór. Technologia pomaga też w rehabilitacji po przebyciu wielu chorób, w tym COVID-19.

Okres pandemii zwiększył zainteresowanie pracodawców benefitami zdrowotnymi. Co trzecia firma, która zwiększyła ofertę benefitów, zainwestowała we wsparcie psychologiczne dla pracowników, a 17 proc. postawiło na prywatną opiekę medyczną – wynika z raportu ManpowerGroup. Popularność tego rozwiązania rośnie, bo pracodawcy coraz częściej zdają sobie sprawę z korzyści, jakie przynosi taka inwestycja w pracowników. Przekłada się to przede wszystkim na spadek liczby zwolnień lekarskich i większą wydajność pracowników.

Złośliwy glejak to najczęstszy nowotwór mózgu, w dodatku jeden z najszybciej się rozprzestrzeniających i odpornych na leczenie. Praktycznie żadna terapia nie jest skuteczna, bo guz odrasta i jest zwykle jeszcze bardziej złośliwy. Badania polskich naukowców z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN mogą to zmienić. Prof. Bożena Kamińska-Kaczmarek odkryła, w jaki sposób glejaki „oszukują” układ odpornościowy pacjenta i jak można ten mechanizm zablokować.

Do końca obecnej dekady emisje z przemysłu tworzyw sztucznych mogą przewyższyć emisje z elektrowni węglowych – wynika z raportu Beyond Plastics. Analizowane dane z rynku amerykańskiego pokazują, że dziś przemysł tworzyw sztucznych uwalnia do atmosfery co najmniej 232 mln t gazów cieplarnianych. To tyle samo co 116 średniej wielkości elektrowni węglowych. Drugi problem to przetwarzanie odpadów plastikowych. – Tylko 9 proc. wytworzonych tworzyw sztucznych trafia dziś do recyklingu. Problemem nie jest sam plastik, ale to, że nie potrafimy nim mądrze zarządzać – przekonuje Jakub Zublewicz, prezes i założyciel Refeel Concept.

Gwałtowne zmiany temperatur i zachmurzenia, wahające się ciśnienie atmosferyczne, nagłe wichury lub gęste mgły to w ostatnich latach coraz powszechniej występujące zjawiska. Potwierdzają to synoptycy, którzy prognozują, że i w kolejnych latach będziemy się z tym zmagać coraz częściej. Huśtawka pogodowa może negatywnie odbić się na naszym samopoczuciu, a u meteopatów, czyli osób, które wykazują nadwrażliwość na zmiany warunków atmosferycznych, zjawiska te wywołują przykre i uciążliwe reakcje organizmu. Start-up z siedzibą w Polsce udoskonala pierwszą aplikację, która zależnie od prognozy pogody będzie przewidywać nasze samopoczucie i radzić, jak je poprawić.

Tegoroczne ferie zdecydowana większość Polaków spędzi na wyjeździe, przy czym co trzeci na urlop wybiera się z partnerem lub partnerką, a prawie połowa planuje wyjazd w gronie rodzinnym. Tylko 1 proc. rodziców zamierza wysłać dzieci same na kolonie bądź inny zorganizowany wypoczynek – pokazuje badanie przeprowadzone na początku stycznia br. dla Wienera. Wynika z niego też, że Polacy najchętniej organizują wyjazdy na własną rękę – w tym roku na taką opcję zdecyduje się aż 83 proc. Organizując urlop samodzielnie, Polacy z reguły pamiętają o ubezpieczeniu. Zawsze lub zazwyczaj polisę kupuje prawie 70 proc. podróżnych. Podróż bez odpowiedniej ochrony ubezpieczeniowej, czy to na narty, czy na zwiedzanie, może słono kosztować.

Raport Światowego Forum Ekonomicznego wskazuje, że w 2025 roku roboty będą wykonywać 47 proc. potrzebnej pracy. Rok temu ten odsetek wynosił 33 proc. To nie musi jednak oznaczać, że roboty pozbawią pracy ludzi. – W gospodarce potrzebni są ludzie, a roboty to tylko wspomagające ich maszyny. Nie służą do tego, żeby nas zastąpić – uważa Deepjyoti Nath, student Uniwersytetu Łódzkiego i dyrektor generalny firmy City Robotics. Jego zdaniem roboty zastąpią pracę człowieka w obszarach niebezpiecznych zadań. Przykładem może być dezynfekcja placówek medycznych. Robo-UV, pierwsza maszyna City Robotics, już dziś sprawdza się w szpitalach, które są na pierwszym froncie walk z pandemią, a wkrótce ma trafić do komercyjnej sprzedaży.

Na koniec grudnia 2021 roku na przeszczep narządu oczekiwało blisko 1,8 tys. osób, z czego tysiąc na nową nerkę. W pandemii liczba przeszczepów tego narządu znacząco spadła, podobnie jak w przypadku wątroby. Zmalała również liczba zmarłych dawców kwalifikujących się do pobrania narządów. Z drugiej strony istotnie wzrosła liczba przeszczepów serca i płuca. – W ciągu ostatnich dwóch lat musieliśmy się nauczyć, jak postępować w pandemicznych warunkach, a 2020 rok był pod tym względem przełomowy, ponieważ przygotowywaliśmy się do przeformułowania procedur covidowych – podkreślają przedstawiciele Narodowego Instytutu Kardiologii w Warszawie z okazji przypadającego 26 stycznia Ogólnopolskiego Dnia Transplantacji.

– Płuca nie bolą, więc nowotwór płuca może rozwijać się całkowicie bezobjawowo. Dlatego osoby z grupy ryzyka – czyli po 55. roku życia, które od 20 lat palą co najmniej paczkę papierosów dziennie albo rzuciły palenie w ciągu ostatnich 15 lat - powinny wykonać badania profilaktyczne – podkreśla prof. Tadeusz Orłowski z Kliniki Chirurgii w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie. Takim podstawowym badaniem jest niskodawkowa tomografia komputerowa, a w Polsce – jako jednym z dwóch krajów Europy – od roku trwa ogólnokrajowy, przesiewowy program wykrywania raka płuca. Do badań – lub odwiedzin u pulmonologa – powinien skłonić zwłaszcza przewlekły, długotrwały kaszel. Dlatego w Polsce prowadzona jest akcja „Kaszel ma znaczenie!”, której celem jest zwrócenie szerokiej uwagi na przyczyny i objawy raka płuca skłaniające chorego i jego najbliższych do włączenia pomarańczowego światła ostrzegawczego.

Nawet o jedną trzecią można skrócić czas zabiegu operacyjnego, posiłkując się przed nim i w jego trakcie trójwymiarowym hologramem operowanego narządu. Takie możliwości stwarza system opracowany przez polski start-up medyczny MedApp. Narzędzie współpracujące z goglami VR może także pomóc lekarzom w wyjaśnianiu diagnozy i proponowanego leczenia pacjentowi. Rozwiązanie jest już stosowane w kardiologii, onkologii, ortopedii czy laryngologii w Polsce i kilku innych krajach europejskich oraz w Brazylii. Twórcy chcą je rozwijać z myślą o kolejnych specjalizacjach i nowych rynkach. Według analityków branża medycznej holografii do 2026 roku zwiększy przychody niemal czterokrotnie.

Medyk wbiegający na murawę boiska, żeby pomóc zawodnikowi, który uległ kontuzji, to częsty widok podczas transmisji meczy piłkarskich. Jako pierwszy w Polsce – i jeden z niewielu w Europie – śląski Piast Gliwice rozpoczął właśnie pilotażowy projekt z firmą Philips, w ramach którego diagnostyka sportowców podczas meczów oraz treningów prowadzona będzie z wykorzystaniem innowacyjnych technologii medycznych. Pozwoli to na lepszą ocenę stanu zdrowia sportowców w trakcie rozgrywek. Docelowo pilotaż ten może zostać rozszerzony na wszystkie kluby Ekstraklasy.

Implanty wszczepiane pod skórę mogą dziś zastępować klucze do drzwi czy dowody osobiste. Niedawno firma Walletmor wypuściła na rynek pierwszy na świecie implant płatniczy. Jak podkreśla prezes firmy Wojciech Paprota, jest on cieńszy niż papierowa kartka, niewielki i elastyczny, a płatności zbliżeniowe to tylko jedna z jego potencjalnych funkcjonalności. Implant wyposażony we wrażliwe dane na temat stanu zdrowia użytkownika może nawet uratować życie, w przypadku np. zasłabnięcia na ulicy. Do wykorzystania takiej technologii na większą skalę potrzebna jest jednak szersza akceptacja społeczna.