News powiązane z starzenie się społeczeństwa

Zapotrzebowanie na świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze rośnie w związku ze starzeniem się polskiego społeczeństwa. Tymczasem opieka długoterminowa w Polsce od lat kuleje – problemem są m.in. niedobory personelu i zbyt mała liczba ośrodków. Tę lukę często uzupełniają prywatne podmioty – takie jak założona ponad 20 lat temu firma BetaMed, która była jedną z pierwszych w tym segmencie rynku, a dziś liczy ponad 90 placówek. Jej prezes, Beata Drzazga, otrzymała 17 listopada z rąk prezydenta Andrzeja Dudy indywidualną nagrodę dla osoby wyróżniającej się wybitnymi zasługami dla rozwoju polskiej gospodarki i przedsiębiorczości.

Już w tej chwili ok. 100 mln ludzi w Europie ma ponad 65 lat, a w kolejnych latach ta populacja będzie rosnąć szybciej niż inne. To zaś oznacza wzrost występowania chorób związanych z wiekiem podeszłym, do których zaliczają się m.in. zaburzenie poznawcze i choroba Alzheimera. Neuropsycholog kliniczny dr Anna Barczak wskazuje, że w zapobieganiu im kluczową rolę odgrywają m.in. zdrowy tryb życia, aktywność, dbałość o pozytywny nastrój i kontakty społeczne. Naukowcy od lat poszukują też substancji, która może pomóc w utrzymaniu jak najdłuższej sprawności umysłowej. Jako jedna z najbardziej perspektywicznych wskazywana jest kawa, która może nie tylko redukować ryzyko alzheimera, ale ma też właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe i pobudzające.

Polska już od 1998 roku notuje zbyt niski współczynnik dzietności kobiet, a od 2018 roku – ujemny przyrost naturalny. Pandemia COVID-19, która spowodowała duży wzrost liczby zgonów w IV kwartale ub.r., jeszcze ten trend przyspieszyła. Z kolei niepewność związana z SARS-CoV-2 wpłynęła negatywnie na plany prokreacyjne części potencjalnych rodziców, co – jak wynika z projektu Strategii Demograficznej – najprawdopodobniej w pełni objawi się w tym roku w postaci kolejnego spadku urodzeń. Ten trend ma zahamować opublikowany w czerwcu br. projekt Strategii Demograficznej 2040, jednak – jak ocenia ekspert Nowej Konfederacji – skuteczność tego typu polityk w krajach Europy Zachodniej jest aktualnie niewielka.

W 2020 roku urodziło się w Polsce ok. 355 tys. dzieci, najmniej od 2003 roku. Współczynnik dzietności był nieco niższy niż w 2019 roku i wynosił 1,41. Polsce daleko jeszcze do poziomu 2,1, który gwarantuje zastępowalność pokoleń. – Zachęty finansowe mają ograniczoną skuteczność dla poprawy sytuacji demograficznej. Potrzebna jest większa równowaga w podziale odpowiedzialności za dostarczanie środków na utrzymanie rodziny i wspólne wypełnianie obowiązków opiekuńczych przez rodziców – mówi prof. dr hab. Irena Kotowska, ekspert ds. demografii i polityki ludnościowej ze Szkoły Głównej Handlowej. Rząd przedstawił w ubiegłym tygodniu Strategię Demograficzną 2040, która ma pomóc Polsce wyjść z pułapki niskiej dzietności.

Tylko 2 proc. Polaków w ogóle nie chce mieć dzieci. Blisko połowa chciałaby mieć dwójkę, a 28 proc. – trójkę dzieci. Prawie 1/3 marzy o dużej, wielopokoleniowej rodzinie – pokazują ubiegłoroczne badania CBOS. Wiele osób przed zakładaniem rodziny powstrzymuje głównie sytuacja ekonomiczna. W efekcie współczynnik dzietności w Polsce już od lat nie gwarantuje zastępowalności pokoleń, a sytuacja będzie się pogarszać. Strategia Demograficzna, którą rząd ma upublicznić jeszcze w czerwcu, wskaże działania, które są konieczne, aby takiemu scenariuszowi w porę zapobiec i skłonić Polaków do większej dzietności.

Rynek pracy czekają problemy związane ze zmniejszaniem się liczby osób w wieku produkcyjnym. Bezrobocie jest rekordowo niskie, ale spada też zatrudnienie, a rośnie grono biernych zawodowo. Według Agnieszki Chłoń-Domińczak, ekspertki z warszawskiej Szkoły Głównej Handlowej, wydatki na ich aktywizację warto traktować jak inwestycję, a nie koszt, bo potrafią się szybko zwracać.

Nietrzymanie moczu jest już klasyfikowane jako choroba cywilizacyjna. W Polsce według różnych szacunków cierpi na nią 2–2,5 mln osób, jednak liczba ta może być większa. Wraz ze starzeniem się społeczeństwa chorych będzie przybywać, brakuje jednak miejsc z dostępem do odpowiedniej terapii. Tę lukę chce zapełnić firma Medical Continence Centers, która planuje stworzyć w Polsce sieć placówek z kompleksową opieką dla pacjentów z problemami urologicznymi. Zbiórka pieniędzy na ten cel ruszyła na platformie crowdfundingowej Beesfund.

Liczba mieszkańców Polski stopniowo spada. Jeżeli w ciągu 20–30 lat nie uda się odwrócić tego trendu, to nie mamy szans dogonić Zachodu pod względem rozwoju gospodarczego – podkreślają eksperci ZPP i WEI. Prowadzona obecnie polityka społeczna, choć może nieco ograniczyć zagrożenia demograficzne, nie odwróci negatywnej tendencji. Do tego konieczna jest zmiana filozofii funkcjonowania całego państwa: stworzenie warunków sprzyjających powrotowi emigrantów z zagranicy, rozsądna polityka prorodzinna i mądra absorpcja imigrantów, przede wszystkim z sąsiadujących krajów.

Starzenie się polskiego społeczeństwa może w kolejnych latach hamować tempo rozwoju gospodarczego – wskazuje prezes Warsaw Enterprise Institute Tomasz Wróblewski. GUS szacuje, że w 2050 r. osoby w wieku 65+ będą już stanowić 40 proc. ogółu ludności. Eksperci podkreślają, że aby przeciwdziałać negatywnemu wpływowi demografii na rynek pracy i gospodarkę, należy m.in. ściągnąć do kraju Polaków przebywających na emigracji. W tej chwili za granicą jest ich 2,54 mln. Aby chcieli wrócić do kraju, potrzebne jest m.in. radykalne uproszczenie systemu podatkowego, podniesienie kwoty wolnej od podatku i zwiększenie liczby tanich mieszkań na wynajem.

Analiza zbiorów danych może znacząco usprawnić system ochrony zdrowia. Innowacyjne narzędzia pozwalają dobrać odpowiednią terapię i ocenić jej skuteczność. Pomogą też planować efektywne wykorzystanie sprzętu medycznego i wdrażanie nowych technologii w placówkach medycznych. Mogą one również zapobiegać nadużyciom w obszarze rozliczeń. Te wszystkie działania powinny sprawić, że rosnące środki na ochronę zdrowia będą wydawane bardziej efektywnie – podkreślają eksperci SAS.

Starzejące się społeczeństwo, zbyt mała liczba lekarzy, niska efektywność i konieczność cyfryzacji – to tylko część z listy wyzwań, które stoją przed polską służbą zdrowia. – Powinniśmy dążyć do wzmocnieniu partnerstwa pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym. Największym beneficjentem takiej współpracy będą pacjenci – uważa Anna Rulkiewicz, prezes Grupy LUX MED. Sektor prywatny jest skuteczniej zarządzany, bardziej innowacyjny, szybciej wprowadza nowoczesne technologie, np. z zakresu telemedycyny i przoduje w spersonalizowanej opiece medycznej.

Niedofinansowana służba zdrowia, nisko oceniania przez pacjentów jakość organizacji opieki i wielomiesięczne kolejki do specjalistów – to powody, dla których rośnie popularność prywatnych ubezpieczeń medycznych. Z danych Polskiej Izby Ubezpieczeń wynika, że po trzecim kwartale ubiegłego roku objętych nimi było niemal 2,2 mln Polaków. Taka polisa jest również jednym z najbardziej pożądanych przez pracowników benefitem pozapłacowym, co w połączeniu ze starzeniem się społeczeństwa, jednocyfrowym bezrobociem i wzrostem zapotrzebowania na świadczenia medyczne, napędza rozwój tego segmentu.

Bez przyspieszenia inwestycji trudno będzie utrzymać wysokie tempo rozwoju gospodarczego w długim okresie – podkreślają ekonomiści. Firmy hamuje jednak niepewne otoczenie legislacyjne. Zamiast inwestować, wolą zatrudnić dodatkowych pracowników, z którymi ewentualnie w momencie pogorszenia koniunktury można będzie się rozstać. Ze względu na historycznie niskie bezrobocie, mają z tym jednak coraz większy problem.

Polskie społeczeństwo jest jednym z najszybciej starzejących się w Europie. W 2020 roku seniorzy będą stanowić już blisko jedną piątą ludności. Zmiany demograficzne powodują, że w najbliższych dekadach będzie rosło zapotrzebowanie na mieszkania dostosowane do potrzeb osób starszych, a seniorzy staną się istotnym klientem na rynku nieruchomości. Budownictwo senioralne to perspektywiczna nisza dla deweloperów – wskazują analitycy rynku.

Do 2050 roku liczba mieszkańców Polski spadnie o 3 mln. Dodatkowo pogorszy się struktura populacji: mocno wzrośnie liczba osób w wieku emerytalnym, a spadnie – w produkcyjnym. Będzie to równoznaczne z brakiem rąk do pracy. Pomóc mogą imigranci, zwłaszcza z Ukrainy. Do tego potrzebna jest jednak polityka imigracyjna, która przyciągnie pracowników na polski rynek, pomoże im się zaaklimatyzować i zatrzyma ich tutaj.