Wszystkie newsy

Inflacja, pogorszenie koniunktury gospodarczej, konflikt zbrojny, przypadkowe lub zamierzone użycie broni biologicznej, chemicznej lub nuklearnej oraz dług publiczny – to pięć głównych ryzyk dla Polski wymienionych w tegorocznym „Global Risks Report” Światowego Forum Ekonomicznego. W globalnej skali obawy na 2024 rok zdominowały z kolei zagrożenia związane z dezinformacją opartą na sztucznej inteligencji i polaryzacją społeczeństwa. Natomiast w długoterminowej perspektywie największym wyzwaniem dla świata wciąż pozostają zmiany klimatyczne i środowiskowe.

Skokowe podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę, na który nałożył się ogólny wzrost kosztów związany z wysoką inflacją, to potężne wyzwanie dla firm z branży ochrony. Wskazują, że muszą renegocjować kontrakty z klientami, żeby nie notować strat. To największe wyzwanie dla większości firm z branży – wynika z badań Polskiego Związku Pracodawców Ochrona. Obok radykalnego wzrostu kosztów problemem jest też niedobór kadr związany m.in. z rekordowo niskim bezrobociem – aż 80 proc. firm deklaruje duże trudności w procesie rekrutowania nowych pracowników.

– Jeśli nowy program mieszkaniowy zapowiedziany przez rząd będzie racjonalnie skalibrowany, to jest szansa, że w 2024 roku wzrost cen mieszkań będzie na poziomie kilku procent. Jeśli natomiast dostęp do tych tanich kredytów będzie bardzo szeroki i łatwy, to można się spodziewać, że mieszkania znowu zdrożeją o kilkanaście procent – mówi Bartosz Turek, główny analityk HRE Investment Trust. Ekspert wskazuje, że to największa niewiadoma rynku mieszkaniowego w 2024 roku. Jednak wiele wskazuje na to, że będzie on spokojniejszy niż ostatnie dwa burzliwe lata, m.in. dzięki zakończeniu poprzedniego programu „Bezpieczny kredyt 2 proc.” oraz odbudowie strony podażowej.

Obecnie osób starszych, w wieku 65 i więcej lat, jest w Polsce ponad 7 mln. Według prognoz GUS w 2050 roku, w zależności od scenariusza, może ich być między 9 a prawie 11 mln, przy czym wszystkie one zakładają zdecydowany spadek liczby ludności w Polsce. Starzejące się społeczeństwo to wyzwanie dla całej polityki społeczno-ekonomicznej. Problem w tym, że to bardzo zróżnicowana grupa o różnych potrzebach: począwszy od aktywnych zawodowo seniorów, na osobach niesamodzielnych, wymagających specjalistycznej opieki skończywszy. Wspólna dla całej grupy jest potrzeba bezpieczeństwa ekonomicznego i zdrowotnego.

Każdego roku statystyczny Europejczyk pozbywa się ok. 11–15 kg wyrobów włókienniczych, w tym ubrań. Na każde pięć wyprodukowanych ubrań trzy trafiają na wysypisko śmieci lub są spalane – wynika z danych McKinsey. Tylko niewielki odsetek trafia do wtórnego obiegu, choć i tak są to ogromne ilości. – W naszej sortowni każdego dnia przechodzi 350 t niepotrzebnych ubrań. W skali roku jest to 84 mln kg. To ilość, która wypełniłaby cztery Sale Kongresowe w Pałacu Kultury i Nauki – mówi Monika Lipnicka, ekspertka ds. wtórnego obiegu odzieży w firmie Wtórpol.

– Rozwój paliw alternatywnych to wyzwania dla całego sektora paliwowego – mówi Halina Pupacz, prezeska Polskiej Izby Paliw Płynnych. Jak wskazuje, najbliższe lata przyniosą m.in. intensywny rozwój sektora biopaliw. Jak pokazało grudniowe sprawozdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, na razie, mimo ogromnych dotychczasowych inwestycji w ten segment w UE, rozwija się wolniej, niż oczekiwano, m.in. ze względu na brak długoterminowej strategii i wysokie koszty. Nośnikiem energii, który ma przed sobą najbardziej perspektywiczną przyszłość, jest za to wodór, na który unijna polityka stawia mocny akcent.

W branży hotelowej coraz wyraźniej widać popandemiczne ożywienie. Według Cushman & Wakefield w 2023 roku na polskim rynku obserwowany był konsekwentny wzrost kluczowych wskaźników dotyczących wyników hoteli, co było głównie efektem wzmocnienia popytu krajowego. Ta pozytywna sytuacja powinna mieć kontynuację w bieżącym roku, w którym spodziewana jest też odbudowa liczby noclegów udzielonych gościom zagranicznym. W dużych miastach rynki hotelowe odbudowują się jednak głównie dzięki powracającym wydarzeniom i eventom.

Produkt krajowy brutto w obecnym roku mocno przyspieszy, głównie za sprawą konsumpcji i inwestycji. Gorsze perspektywy rysują się przed eksportem, do czego przyczynia się słaba kondycja przemysłu w Europie, zwłaszcza w Niemczech. Inflacja nie wróci do dwucyfrowych poziomów z 2023 roku, choć niewiadomą pozostaje sposób rezygnacji z tarcz antyinflacyjnych, co powinno nastąpić w ciągu najbliższych miesięcy. Konfederacja Lewiatan w swoich prognozach nie przewiduje na najbliższe 12 miesięcy obniżek stóp procentowych.

Protest polskich przewoźników na granicy z Ukrainą trwa nieprzerwanie od 6 listopada ub.r. Blokowane są cztery najważniejsze przejścia drogowe, a ruch przez granicę odbywa się w ślimaczym tempie. W efekcie wymiana towarowa między UE i Ukrainą została już poważnie zakłócona, a działające po obu stronach granicy przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe ponoszą znaczne straty. Prezes Związku Pracodawców „Transport i Logistyka Polska” Maciej Wroński wskazuje, że rząd jak na razie nie przedstawił przewoźnikom konkretnych pomysłów na rozwiązanie ich problemów i zakończenie protestu, zasłaniając się unijnymi przepisami. Administracja dysponuje jednak narzędziami, które mogłyby wesprzeć firmy w trudnej sytuacji.

Pod względem nominalnego produktu krajowego brutto wyrażonego w dolarach Polska znajduje się około 20.–21. miejsca na świecie, choć w przeliczeniu na mieszkańca jesteśmy dwa razy dalej. Ekonomiści podkreślają, że możemy się znaleźć na stałe w pierwszej 20-tce największych gospodarek świata, ale do tego potrzebne są inwestycje – nie tylko większe, ale też skupione na nowoczesnych sektorach, np. technologicznym. Warto też zachęcać do budowania rodzimego kapitału na inwestycje. To jednak zadania długoterminowe, a na początku nowy rząd musi się zająć przywróceniem transparentności oraz kontroli parlamentu i ministra finansów nad finansami publicznymi.

W grudniu wskaźnik PMI dla polskiego przemysłu spadł po raz pierwszy od czterech miesięcy. Przyspieszył też utrzymujący się od blisko dwóch lat spadek wolumenu nowych zamówień, na co wpłynął m.in. słaby popyt z Francji i Niemiec. – Wydaje się, że w pierwszych miesiącach nowego roku w polskim przemyśle nadal możemy oczekiwać spadków produkcji – mówi Mariusz Zielonka, ekspert ekonomiczny Konfederacji Lewiatan. Firmy oczekują jednak, że mimo wszystko w 2024 roku ponownie ruszy konsumpcja wewnętrzna, która zrekompensuje im brak nowych zamówień z zagranicy. Dlatego analitycy prognozują, że pomimo ostatnich negatywnych danych polska gospodarka wróci na ścieżkę wzrostu.

Płaca minimalna od 2015 roku wzrosła ponaddwukrotnie. W tym roku nastąpią kolejne dwie podwyżki w sumie prawie o 20 proc. – pierwsza stała się faktem od 1 stycznia, druga nastąpi w lipcu. Choć najniższą krajową otrzymuje tylko co 10. zatrudniony, to podwyżka płacy minimalnej przekłada się na presję płacową na innych stanowiskach oraz inflację ze względu na wzrost kosztów w przedsiębiorstwach. Dla lepiej zarabiających osób na wyższych stanowiskach bardziej niż podwyżki liczy się komfort pracy, ale i ich pensje wzrosną w najbliższym roku o 7–10 proc. Najbardziej na wzroście płac ucierpią branże dotknięte niedoborem kadr, takie jak przemysł, budownictwo, transport i handel.

W ciągu ostatnich 30 lat wylesianie doprowadziło do utraty 420 mln ha, czyli ponad 10 proc. powierzchni lasów. W walce z tym zjawiskiem ma pomóc unijne rozporządzenie EUDR (European Union Deforestation Regulation). Zakazuje ono wprowadzania na rynek UE lub eksportowania z niego produktów, które nie spełniają wymogów zrównoważonego rozwoju. Regulacje obejmą siedem grup towarów, m.in. drewno, ale też produkty spożywcze takie jak olej palmowy czy kawa. Firmy będą miały obowiązek wykazania, z jakiej lokalizacji pochodzi dany produkt, i podania jej współrzędnych. – To przełomowe rozwiązanie, ale będzie dużym wyzwaniem dla biznesu – ocenia Karolina Tymorek, dyrektorka krajowa FSC Polska.

Aż 67 proc. polskich firm wskazuje, że wysokie koszty pracownicze stanowią dla nich obecnie największą barierę działalności. Nie przekłada się to jednak na decyzje o zwolnieniach – blisko 80 proc. przedsiębiorstw zamierza utrzymać dotychczasowy poziom zatrudnienia, a ponad połowa skarży się na niedobór pracowników – wynika z grudniowego badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego i Banku Gospodarstwa Krajowego. – Brak rąk do pracy będzie w Polsce głównym wyzwaniem także w nadchodzących latach – ocenia Wojciech Ratajczyk, prezes Trenkwalder Polska. Jak wskazuje, rodzime firmy w 2024 rok wchodzą z wieloma obawami dotyczącymi m.in. otoczenia gospodarczego.

W krótkiej perspektywie naszą gospodarkę czeka nieco turbulencji – oceniają ekonomiści. Niejasna jest sytuacja budżetowa, mamy słabnący i niski wzrost gospodarczy oraz niepewność co do odbicia inflacji. Mimo to Polska dogania gospodarki rozwinięte, takie jak Japonia lub Niemcy. Zdaniem Krzysztofa Piecha, profesora Uczelni Łazarskiego i zarazem autora raportu „Bilans Otwarcia 2023”, mimo nie najlepszej końcówki 2023 roku prognozy gospodarcze dla Polski na 2024 rok generalnie są dość korzystne.