Wszystkie newsy

Polityka państw regionu dotycząca Morza Bałtyckiego poprawiła się w ciągu ostatnich kilku lat, ale nie ma to jeszcze pozytywnego przełożenia na ekosystem. Mocno osłabiają go z jednej strony czynniki wynikające z działalności człowieka – w tym m.in. eutrofizacja, przełowienie, odpady i substancje niebezpieczne, a z drugiej – zmiany klimatyczne. Ich wpływ na Morze Bałtyckie jest nawet większy, niż przeciętnie ma to miejsce w innych akwenach, a w nadchodzących latach będzie się nasilać, ze stratą m.in. dla turystyki i rybołówstwa – wynika z najnowszego raportu Komisji Helsińskiej. Z jej szacunków wynika, że poprawa kondycji ekosystemu może przynieść wymierne korzyści dla mieszkańców regionu – ok. 5,6 mld euro rocznie.

W Polsce jest ok. 1,6 mln ha torfowisk, które są najskuteczniejszymi na świecie pochłaniaczami dwutlenku węgla, a przy tym siedliskiem wielu ginących gatunków roślin i zwierząt. Jednak ok. 85 proc. z nich zostało osuszonych, aby powiększyć ich kosztem areał gruntów rolnych i lasów gospodarczych. Polska jest obok Holandii, Niemiec i Danii jednym z państw o największej skali utraty tych ekosystemów w Europie. Zdegradowane torfowiska zmieniły się z pochłaniaczy CO2 w potężne źródła tego gazu cieplarnianego. Skutkiem jest też stan zagrożenia wielu gatunków roślin i zwierząt oraz pogłębienie zjawisk suszowych i powodziowych. Dlatego eksperci – przy okazji przypadającego 2 lutego Światowego Dnia Mokradeł – apelują do nowego rządu o pilne działania w zakresie poprawy stanu tych ekosystemów. Liczą na przyspieszenie prac nad strategią, ponieważ odnowa bagien i torfowisk to punkt uwzględniony w umowie koalicyjnej.

Kilkanaście tysięcy beneficjentów, którzy ponieśli koszty ocieplenia domów i wymiany źródła ciepła, a teraz czekają na refundację tych wydatków z programu Czyste Powietrze, na pewno otrzyma zaległe dotacje – zapewniło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Resort pracuje nad środkiem zaradczym, który ma upłynnić wypłaty. Długoterminowo chce uruchomić pulę środków przewidzianych na 2024 rok z instrumentu #FeniKS. W dalszej perspektywie program Czyste Powietrze czekają jednak spore zmiany, które mają zwiększyć jego efektywność – zapowiedziała w ostatnich dniach minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Aktywiści i eksperci apelują do resortu i NFOŚiGW o jak najszybsze działania, które zapobiegną podobnym problemom w przyszłości.

Problemy Polski w procesie przygotowania do transformacji energetycznej pogłębiają się na tle krajów Europy Zachodniej i Północnej – wynika z tegorocznego badania „Energy Transition Readiness Index”, w którym Polska otrzymała ogólną ocenę 2 w pięciostopniowej skali. Mimo że rośnie udział OZE w miksie energetycznym oraz społeczna i polityczna świadomość konieczności zmian, to transformacja wyhamowała. Problemem jest m.in. niedoinwestowanie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, które przekłada się na dużą liczbę odmów przyłączania nowych źródeł OZE. Polska jest też na samym początku drogi w kwestii rozwijania magazynowania energii oraz inteligentnego monitorowania bieżącego zapotrzebowania na moc.

Polski sektor transportu drogowego generuje ok. 6 proc. PKB i ma wiodącą pozycję w UE – rodzime firmy odpowiadają za blisko 1/5 wszystkich przewozów na unijnym rynku. W tej chwili branża jest jednak na zakręcie, a zwrot wymuszają regulacje nastawione na walkę ze zmianami klimatu i rosnące wymagania zleceniodawców związane z redukcją emisji. Dlatego aby utrzymać się na rynku i zachować konkurencyjność, polscy przewoźnicy powinni mieć możliwość korzystania z pełnego wachlarza zeroemisyjnych technologii, do których zaliczają się m.in. pojazdy elektryczne i biopaliwa. Jednak jak na razie rząd i regulacje prawne im tego nie ułatwiają.

Tak zwany lęk klimatyczny jest coraz częstszym zjawiskiem, zwłaszcza wśród dzieci, młodzieży i młodszych generacji – milenialsów i gen Z – z których część traktuje zmiany klimatu wręcz jako zagrożenie egzystencjalne. Jak wynika z globalnych badań Deloitte’a, ok. 3/4 z nich uważa, że świat znajduje się w krytycznym punkcie, jeśli chodzi o reakcję na kryzys klimatyczny. Związany z nim lęk może wpływać na ich plany dotyczące posiadania dzieci. W Polsce wciąż duża jest grupa młodych, nie do końca świadomych wagi problemu, bo w szkołach nie ma edukacji klimatycznej. Jest jednak pewien odsetek młodego pokolenia ekstremalnie przejętego sytuacją. – Byłoby dobrze, gdyby w mierzeniu się z powagą katastrofy klimatycznej zapewniono odpowiednie wsparcie i opiekę psychologiczną – mówi psycholożka Magdalena Budziszewska.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zadecydował 11 stycznia br. o unieważnieniu w całości uchwały dotyczącej strefy czystego transportu w Krakowie ze względu na braki formalne. – Teraz będą nowe przepisy i nowa strefa. Jednak obstawiałbym, że projekt SCT w Krakowie wejdzie do procedowania dopiero jesienią tego roku lub nawet później – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. Jak wskazuje, Kraków i Warszawa to jak na razie jedyne miasta, w których planowane jest wdrożenie SCT. Stołeczna strefa ma zacząć funkcjonować już w połowie tego roku.

Niemal dwie trzecie polskich konsumentów woli kupować produkty, które nie przyczyniają się do degradacji środowiska. Coraz mocniej dotyczy to także obszaru budownictwa. Jak wynika z badania organizacji FSC Polska przeprowadzonego przez SW Research, 47 proc. Polaków deklaruje, że jest gotowych zapłacić więcej za dom czy mieszkanie, które są wykonane z certyfikowanych materiałów naturalnych. Proekologicznego podejścia konsumenci wymagają także od firm budowlanych i producentów, np. mebli. Ponad 70 proc. badanych uważa, że drewno wykorzystywane w budownictwie powinno mieć certyfikat poświadczający legalne pochodzenie oraz brak negatywnego wpływu na środowisko.

Badanie „Debiutanci ’23” przeprowadzone przed wyborami parlamentarnymi pokazało, że kwestie środowiskowe i związane z jakością powietrza nie znajdują się w czołówce bolączek i lęków młodych wyborców. Bardziej zajmują ich kwestie finansowe – inflacja i koszty życia czy ich osobista sytuacja materialna, a także kondycja psychiczna ludzi. Wielu badanych przyznało jednak, że uwzględnienie w programach wyborczych kwestii związanych ze środowiskiem i klimatem oraz jakością powietrza jest dla nich ważne. Eksperci podkreślają, że przynajmniej część winy za teoretyczny brak zainteresowania młodych kwestią klimatu ponosi komunikacja i sposób, w jaki z nimi o tym rozmawiają starsi.

Zgodnie z rządową strategią renowacji do 2030 roku 236 tys. budynków rocznie powinno przechodzić gruntowną termomodernizację, by Polska mogła spełnić swoje zobowiązania zawarte w Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków. Ten proces może się jednak okazać niewykonalny przez brak przepisów oraz odpowiedniej koordynacji – ocenia Stowarzyszenie MIWO, które skierowało apel do nowego ministra rozwoju i technologii Krzysztofa Hetmana. Podkreśla w nim konieczność skupienia się na efektywności energetycznej budynków. Wśród kluczowych postulatów są też zmiany w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakie powinny spełniać budynki, a także powołanie międzyresortowego organu z udziałem przedstawicieli branży budowlanej, który koordynowałby tematy istotne dla budownictwa.

Problem z dostępnością półprzewodników opóźnia rozwój elektromobilności, podobnie jak brak wystarczającej infrastruktury ładowania czy wysokie ceny pojazdów elektrycznych. Chociaż branża motoryzacyjna od kilku lat przygotowuje się do 2035 roku, kiedy UE chce odejść od silników na tradycyjne paliwa, to dotrzymanie tego terminu przez wielu ekspertów uważane jest za mało realne. Coraz popularniejszym sposobem na zazielenianie sektora i redukcję emisji CO2 jest regenerowanie części zamiennych. Proces ten pozwala oszczędzić energię i zasoby wykorzystywane przy produkcji nowych komponentów, a kierowcom – zmniejszyć koszty zakupu. To coraz istotniejsza gałąź branży motoryzacyjnej.

Praca hybrydowa po okresie pandemii COVID-19 stała się standardem – aż 92 proc. osób pracujących przynajmniej w części zdalnie nadal oczekuje takiej możliwości. – Biura będą musiały mocno się dostosować do tego, żeby przyciągnąć pracowników, zachęcić ich do uczestnictwa w życiu biurowym – mówi Przemysław Chimczak-Bratkowski, partner zarządzający ThinkCo. Z raportu firmy wynika, że firmy istotnie zmniejszyły wolumeny wynajmów, a jednocześnie zmieniły się oczekiwania dotyczące standardów zarówno powierzchni biurowej, jak i całych biurowców.

Każdego roku statystyczny Europejczyk pozbywa się ok. 11–15 kg wyrobów włókienniczych, w tym ubrań. Na każde pięć wyprodukowanych ubrań trzy trafiają na wysypisko śmieci lub są spalane – wynika z danych McKinsey. Tylko niewielki odsetek trafia do wtórnego obiegu, choć i tak są to ogromne ilości. – W naszej sortowni każdego dnia przechodzi 350 t niepotrzebnych ubrań. W skali roku jest to 84 mln kg. To ilość, która wypełniłaby cztery Sale Kongresowe w Pałacu Kultury i Nauki – mówi Monika Lipnicka, ekspertka ds. wtórnego obiegu odzieży w firmie Wtórpol.

– Rozwój paliw alternatywnych to wyzwania dla całego sektora paliwowego – mówi Halina Pupacz, prezeska Polskiej Izby Paliw Płynnych. Jak wskazuje, najbliższe lata przyniosą m.in. intensywny rozwój sektora biopaliw. Jak pokazało grudniowe sprawozdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, na razie, mimo ogromnych dotychczasowych inwestycji w ten segment w UE, rozwija się wolniej, niż oczekiwano, m.in. ze względu na brak długoterminowej strategii i wysokie koszty. Nośnikiem energii, który ma przed sobą najbardziej perspektywiczną przyszłość, jest za to wodór, na który unijna polityka stawia mocny akcent.

Zgodnie z niedawną decyzją Komisji Europejskiej unijny zakaz hodowli zwierząt na futra zostaje odłożony w czasie, a decyzja w tej sprawie zapadnie najwcześniej w 2026 roku. W tej chwili taki zakaz obowiązuje już w 20 krajach Europy, a do wprowadzenia go przymierzają się kolejne państwa, w tym również Polska. – W Polsce jest duże poparcie społeczne dla zakazu hodowli zwierząt na futra. Według niedawnego badania Biostatu taki zakaz popiera aż 2/3 Polek i Polaków. Spodziewamy się, że taki konkretny projekt zakazu zostanie złożony już w najbliższych tygodniach – mówi Anna Iżyńska-Tymoniuk ze Stowarzyszenia Otwarte Klatki. Jak wskazuje, na całym świecie branża futrzarska w tej chwili już i tak chyli się ku upadkowi.