Wszystkie newsy

W Arabii Saudyjskiej powstaje miasto w formie właściwie jednego budynku o długości 170 km i szerokości zaledwie 200 m. Dziewięć milionów ludzi będzie tam mieszkać i pracować, zajmując pomieszczenia w dwóch liniach drapaczy chmur, wyższych niż Empire State Bulding czy jakikolwiek budynek w Europie, Afryce i Ameryce Łacińskiej. Miasto ma być przyjazne środowisku, ale życie w nim może się okazać trudne ze względu na odległości, jakie trzeba będzie pokonywać. Jedynym środkiem transportu ma być kolej. Naukowcy z Wiednia przyjrzeli się, czy taki miejski eksperyment może się udać.

W wyniku trwającej prawie miesiąc wojny w Strefie Gazy zginęło 10 tys. osób, a ponad 20 tys. zostało rannych. 2 mln Palestyńczyków nie ma dostępu do wody, jedzenia, leków i prądu – informują Lekarze bez Granic. Część szpitali została uszkodzona w wyniku bombardowań, a te, które działają, są przepełnione i wciąż docierają do nich nowi ranni. Żadna placówka nie działa normalnie – wciąż są zagrożone atakami, nie mają środków medycznych, a lekarze pracują dzień i noc, udzielając pomocy w prowizorycznych warunkach. – Oni są przemęczeni i brakuje im nadziei, że ktoś przyjdzie ich zastąpić, ponieważ nie możemy dotrzeć na miejsce z nowymi zespołami lekarzy. Dlatego apelujemy o zawieszenie broni – mówi Draginja Nadaždin, dyrektorka generalna Lekarzy bez Granic w Polsce.

Brytyjscy naukowcy zbadali, jak ludzie w Wielkiej Brytanii i na Malcie postrzegają osoby ubiegające się o azyl, pochodzące z Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki. Przeanalizowali odpowiedzi pod kątem pozytywnych i negatywnych emocji, postrzeganego zagrożenia, uprzedzeń i postaw wobec pomagania im. Okazało się, że mieszkańcy Starego Kontynentu są bardziej skłonni do pomocy uciekającym przed wojną Ukraińcom niż mieszkańcom Syrii lub Somalii. Zdaniem badaczy taka postawa może być skutkiem różnic i podobieństw kulturowych. – Ukraińcy to w większości biali chrześcijanie, w odróżnieniu od Syryjczyków i Somalijczyków, mogą więc być postrzegani jako bardziej podobni do nas – ocenia dr Sharon Xuereb, psycholożka z The Open University w Wielkiej Brytanii.

– Zamiast zmniejszenia dynamiki współpracy gospodarczej między Polską i USA w obliczu wojny w Ukrainie te relacje stały się jeszcze bardziej intensywne – podkreśla Mark Brzezinski, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce. Jak wskazuje, oba kraje mocno zacieśniają w tej chwili współpracę nie tylko w obszarze obronności, ale i energetyki. To właśnie w tym sektorze można się spodziewać intensywnego rozwoju polsko-amerykańskich kontaktów. Transformacja energetyczna, która stoi przed Polską, może bowiem przyciągnąć amerykański kapitał.

Konflikt na Bliskim Wschodzie ma ogromne znaczenie geopolityczne. Atak Hamasu na Izrael i gwałtowny odwet tego państwa mogą doprowadzić do eskalacji sytuacji, gdy zaangażują się w nią kolejne kraje regionu. Wprawdzie państwa arabskie obawiają się wojny, podobnie jak USA i Europa, ale odsuwa się w czasie proces normalizacji stosunków z Izraelem. – Wszystko to jest na rękę Rosji, która może dzięki temu skoncentrować się np. na niedopuszczeniu do powodzenia ukraińskiej ofensywy, a jednocześnie skorzysta na wyższych cenach ropy, którą sama eksportuje – ocenia dr Małgorzata Bonikowska, prezeska Centrum Stosunków Międzynarodowych oraz Ośrodka Dialogu i Analiz ThinkTank.

Większość rosyjskiego społeczeństwa popiera lub milcząco akceptuje rządy Władimira Putina i wojnę prowadzoną w Ukrainie. Co więcej po inwazji na ten kraj poparcie dla działań Kremla w sondażach opinii publicznej znacząco wzrosło – pokazała ubiegłoroczna analiza Ośrodka Studiów Wschodnich. Ten wzrost poparcia jest jednak efektem prowadzonej na ogromną skalę dezinformacji i rozbudowanej machiny propagandowej, która od początku wojny przedstawia rosyjskiemu społeczeństwu zafałszowany obraz rzeczywistości. Kremlowski reżim nie szczędzi na ten cel pieniędzy, podobnie jak na propagandę nakierowaną na społeczność międzynarodową, również na Polaków. Tutaj jednak nie działa prosta manipulacja, więc Kreml wykorzystuje do tego słabości społeczeństwa i pojawiające się napięcia między Ukraińcami i Polakami.

U coraz większej liczby pacjentów ukraińskich szpitali, wśród których dominują żołnierze i cywile ranni w trakcie rosyjskich ataków, dochodzi do zakażeń bakteriami wykazującymi wyjątkowo wysoki poziom oporności na antybiotyki. To poważne zagrożenie, bo nieskuteczne leczenie takich infekcji może prowadzić do sepsy. Co więcej niektóre szczepy są oporne na najnowsze substancje o działaniu leków przeciwdrobnoustrojowych, a nawet leki ostatniej szansy – alarmują naukowcy z Uniwersytetu w Lundzie w Szwecji.

Wojna w Ukrainie mocno wpływa na biznes i turystykę na Podkarpaciu. – Przedsiębiorstwa, które są blisko granicy, odczuwają pewien niepokój i nie ma już wśród nich tak dynamicznego rozwoju – mówi Władysław Ortyl, marszałek województwa podkarpackiego. Jak wskazuje, Podkarpacie współpracuje z ukraińskimi podmiotami nad wdrażaniem wspólnych projektów, a po zakończeniu konfliktu tamtejsze firmy chcą wziąć udział w powojennej odbudowie. Władze województwa mają też nadzieję na zacieśnienie polsko-ukraińskiej współpracy nad piątą makroregionalną strategią UE dla regionu Karpat, która jak na razie wciąż jest w trakcie prac na forum unijnym.

W ciągu ostatnich 30 lat Chiny błyskawicznie rozwinęły się gospodarczo i politycznie, chcąc zagrozić hegemonii Stanów Zjednoczonych. Państwo Środka prowadzi też coraz bardziej asertywną politykę na arenie międzynarodowej, wykorzystując organizacje międzynarodowe do budowania swoich wpływów i lobbowania swojej agendy. – Chińczycy stawiają sobie 2049 rok – czyli stulecie utworzenia Chińskiej Republiki Ludowej – jako pewnego rodzaju cel strategiczny, przejawiający się w tym, że chcą być numerem jeden na świecie, chcą zastąpić Stany Zjednoczone w roli przywódcy światowego ładu – mówi dr Tomasz Smura, członek zarządu Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego.

Rocznie w Nigerii około 15 tys. dzieci pada ofiarami okrutnych przesądów i zostaje oskarżonych o czary. Pokrzywdzonych ratuje Anja Ringgren Lovén, założycielka organizacji charytatywnej Land of Hope. Udało jej się już pomóc niemal setce małych Nigeryjczyków, którym zapewniła bezpieczny dom: dach nad głową, regularne posiłki i możliwość edukacji. Gdyby nie jej interwencja, byłyby skazane na śmierć, często w okrutnych męczarniach. Duńska wolontariuszka wraz z mężem starają się też edukować lokalną ludność i uświadamiać ją, że wiara w zabobony i przesądy nie prowadzi do niczego dobrego. Między innymi o swojej misji i działaniach w Nigerii opowiada w biografii „Matka dzieci przeklętych. Moja podróż do krainy nadziei”, która właśnie ukazała się w Polsce.

Jak podaje UNHCR, tylko w ciągu roku rosyjskiej inwazji na Ukrainę ok. 13 mln ludzi zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów, a w całej Europie przebywa ok. 8 mln ukraińskich uchodźców. Trwająca wojna skutkuje też dużą liczbą ofiar wśród wojskowych i cywilów oraz przyczynia się do spadku planów prokreacyjnych młodych pokoleń. Tym samym Ukraina, która jeszcze przed wojną plasowała się w europejskiej czołówce pod względem liczby ludności, znalazła się na skraju katastrofy demograficznej, która będzie utrudniać jej powojenną odbudowę. – W tej chwili największym problemem są ludzie, ponieważ bez nich nie będzie dzieci, więc jaki jest wtedy sens odbudowywania żłobków i przedszkoli – zauważa prof. Yuriy Kryvoruchko, architekt z Politechniki Lwowskiej.

Zerwanie przez Rosję umowy zbożowej mocno uderza w Ukrainę, w której obecnie trwają żniwa. Ponownie zamykając czarnomorskie porty, Rosjanie starają się w tym strategicznym okresie uniemożliwić eksport ok. 60–70 mln t zbóż, które Ukraina chciałaby i powinna wyeksportować, a przy okazji destabilizują sytuację na światowych rynkach żywnościowych i wewnątrz UE. – Poza portami na Morzu Czarnym jest jeszcze droga lądowa, ale ona nie będzie w stanie zastąpić transportu morskiego. Co prawda zapowiadane są inwestycje i zwiększenie tranzytu zboża przez porty krajów przyfrontowych, ale to i tak nie będzie wystarczająca alternatywa – ocenia Monika Piątkowska, prezes Izby Zbożowo-Paszowej. Jej zdaniem wciąż jednak jest jeszcze nadzieja, że Rosja zdecyduje się wrócić do rozmów o wznowieniu umowy zbożowej.

Unia Europejska – a zwłaszcza Francja, której energetyka w ponad 60 proc. opiera się na atomie – z dużym niepokojem przyglądają się sytuacji w Nigrze, jednym z głównych dostawców uranu. Pod koniec lipca wojskowa junta dokonała tam przewrotu i przejęła władzę, po czym wstrzymała eksport tego surowca. – Wydobycie to jest jedno, a druga to wzbogacenie uranu do takiego poziomu, żeby można go było zastosować w elektrowniach jądrowych. To wzbogacenie w dużej mierze odbywa się w Rosji i Chinach, więc tu mamy dodatkowe czynniki ryzyka związane z paliwem jądrowym – zauważa dr Kamil Kwiatkowski z Euros Energy. Ekspert uspokaja jednak, że krajom europejskim na razie nie grożą przerwy w dostawach energii.

Nauka i edukacja to jeden z sektorów najmocniej poszkodowanych rosyjską inwazją na Ukrainę. Wielu tamtejszych naukowców i przedstawicieli środowiska akademickiego opuściło kraj, co rodzi ryzyko odpływu kapitału intelektualnego i drenażu mózgów. Część uniwersytetów i instytucji naukowych ma ograniczone możliwości działania, a rosyjskie rakiety spowodowały straty w infrastrukturze oświatowej przekraczające już co najmniej 9 mld dol. Ukraińska nauka może liczyć na wsparcie płynące z Europy i USA, a jednym z głównych podmiotów, które go udzielają, jest Polska Akademia Nauk. – Gdyby wszystkie kraje Europy robiły tyle samo co Polska, to myślę, że Ukraina mogłaby być spokojna o przyszłość swojej nauki. Tymczasem jednak ta pomoc wciąż jest zbyt mała – mówi Marek Konarzewski, prezes Polskiej Akademii Nauk.

– Proces integracji Ukrainy z Unią Europejską będzie długotrwały, trudny i w dużej mierze uzależniony od rozgrywek i politycznych ustaleń wewnątrzunijnych – ocenia Wojciech Konończuk, dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich. Jego zdaniem przekonanie ukraińskich polityków, że zajmie to około trzech lat, to mało prawdopodobny scenariusz. Mimo piętrzących się trudności władze w Kijowie, ale też społeczeństwo ukraińskie są zdeterminowani, by zostać państwem członkowskim UE. Ekspert podkreśla, że leży to także w polskim interesie, m.in. dlatego że otworzy nowe, szerokie możliwości przed biznesem i przeniesie punkt ciężkości z Europy Zachodniej w kierunku Europy Środkowo-Wschodniej.