Wszystkie newsy

– Z sygnałów, które dostajemy na poziomie ministerialnym i kontaktując się z Brukselą, wynika, że po zakończeniu wojny wyzwaniem będzie przede wszystkim odbudowa kapitału intelektualnego i całego systemu szkolnictwa wyższego na Ukrainie – mówi dr Dawid Kostecki, dyrektor Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA). Jak podkreśla, przeciwdziałanie drenażowi mózgów i podtrzymanie kapitału intelektualnego Ukrainy będą kluczowe dla odbudowy tego kraju z powojennych zgliszczy. Pomóc w tym mają polskie i europejskie uczelnie.

W nowej odsłonie programu „Solidarni z Ukrainą” polskie uczelnie należące do sojuszy Uniwersytetów Europejskich dostaną w sumie 16 mln zł na wzmocnienie współpracy z uczelniami z Ukrainy. Te środki będą mogły przeznaczyć m.in. na organizację wymiany studentów i doktorantów, włączenie ich w prowadzone webinaria i staże, organizację szkoleń i warsztatów, wizyty studyjne, prowadzenie wspólnych prac badawczo-rozwojowych i przygotowanie wspólnych publikacji naukowych. – Staramy się przede wszystkim przeciwdziałać drenażowi mózgów i zachować kapitał intelektualny, który później przysłuży się odbudowie Ukrainy – mówi dr Dawid Kostecki, dyrektor Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, która realizuje program.

Innowacje w chemii są obecne w niemal każdej dziedzinie życia, choć nie zawsze jesteśmy tego świadomi. Przykładem może być działanie smartfonów, odnawialnych źródeł energii czy elektrycznych samochodów. – Są też konieczne, by odpowiadać na najważniejsze wyzwania stojące dziś przed człowiekiem i planetą. Bez dokonań naukowców sami, jako przemysł, nie jesteśmy w stanie im podołać – mówi Andrzej Pałka, dyrektor generalny koncernu chemicznego DuPont Polska. Dlatego firma od lat jest partnerem konkursu Złoty Medal Chemii, organizowanego przez Instytut Chemii Fizycznej PAN, dla najlepszych prac naukowych w dziedzinie chemii. Od 12 lat nagradzane w nim są badania, które będą mieć wpływ na dalszy rozwój tej dziedziny nauki albo znajdą komercyjne zastosowania w przemyśle.

Innowacyjna technologia opracowana przez polskich naukowców pozwoli wytwarzać farby o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Połączenie nanotechnologii i polimerów może okazać się rewolucyjne, ponieważ w przeciwieństwie do znanych już technologii antybakteryjnych wykorzystujących nanocząsteczki srebra nie oddziałuje negatywnie na środowisko naturalne. Naukowcy Instytutu Fizyki PAN od kilku lat analizują możliwość zastosowania powłok antybakteryjnych w implantologii oraz pokrywania dużych powierzchni, na przykład ścian szpitalnych. To rozwiązanie może się sprawdzić także w komunikacji zbiorowej i innych miejscach użyteczności publicznej, ale i w poligrafii. Zostało już opatentowane, co otwiera drogę do jego komercjalizacji.

Z badań przeprowadzonych przez NASK wynika, że Polacy obawiają się sztucznej inteligencji, a z drugiej strony upatrują w niej wielu korzyści. Ponad 42 proc. chciałoby też poszerzyć swoją wiedzę i kompetencje w tym zakresie. Z kolei ponad 53 proc. rodziców chciałoby, aby ich dzieci uczestniczyły w zajęciach z zakresu technologii SI, jednak największą wskazywaną przez nich barierą są przede wszystkim braki kadrowe w szkołach. Dlatego Fundacja Orange uruchomiła właśnie projekt #BurzaMózgów, czyli bezpłatny online’owy kurs dla nauczycieli szkół podstawowych, który pokazuje, jak działa sztuczna inteligencja i jaki wywiera wpływ na różne dziedziny życia. Aby wziąć w nim udział, nie trzeba mieć technologicznych umiejętności, a zapisy do pierwszej edycji projektu potrwają do 18 grudnia.

Syndrom oszusta to zjawisko psychologiczne polegające na braku wiary w swoje możliwości pomimo obiektywnych dowodów na posiadanie wiedzy i kompetencji. Dla osób dotkniętych tym syndromem ani wykształcenie, ani pozycja zawodowa czy przejawy powszechnego uznania nie stanowią podstawy do zadowolenia z siebie. Uważają one zazwyczaj, że nie zasłużyły na swój sukces i odczuwają lęk przed zdemaskowaniem. – To jest charakterystyczne dla kobiet w biznesie, a co ciekawe, często na wysokich stanowiskach – mówi Katarzyna Olszyńska, psycholożka biznesu. Syndrom oszusta staje się kłopotliwy, kiedy ogranicza zdolność do działania i podejmowania nowych wyzwań.

Mała liczba ofert pracy w sektorze akademickim, niskie zarobki czy trudność łączenia pracy z życiem rodzinnym – te czynniki już kilka lat temu były przez młodych polskich naukowców wskazywane jako bariery w rozwijaniu kariery w kraju. Jednocześnie zdecydowana większość z nich wiązała przyszłość właśnie z uczelniami i instytutami w Polsce. Dla wielu młodych badaczy ważnym narzędziem do rozwijania kariery w kraju są granty i stypendia kierowane stricte do tej grupy naukowców. Jednym z nich jest realizowany od trzech dekad program START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

ICPC to jeden z największych konkursów programistycznych na świecie. Każdego roku bierze w nim udział około 60 tys. studentów, młodych matematyków i programistów z kilkudziesięciu państw świata, którzy szkolą się pod okiem wybitnych ekspertów. W tym roku po raz pierwszy ogólnoeuropejski obóz treningowy ICPC odbywał się w Polsce, przy współpracy Huaweia i Uniwersytetu Wrocławskiego. Eksperci oceniają, że polscy studenci mają w takich zawodach duże szanse ze względu na wysokie kompetencje technologiczne, kreatywność i umiejętność pracy w grupie.

– Zaletą studiów dualnych jest to, że pracodawca, we współpracy z uczelnią, może wykreować idealnego, ze swojej perspektywy, pracownika – mówi prof. Grzegorz Mazurek, rektor Akademii Leona Koźmińskiego. Warszawska uczelnia prowadziła takie właśnie studia we współpracy z McDonald’s, czyli największą siecią restauracyjną, zatrudniającą w Polsce ponad 31 tys. pracowników. Absolwenci, którzy przez ostatnie trzy lata łączyli naukę z pracą w restauracjach, właśnie odebrali dyplomy licencjata. Ukończenie studiów pozwoliło im rozwinąć kompetencje liderskie, ugruntować wiedzę i poszerzyć perspektywę poprzez wymianę doświadczeń z pracownikami z całego kraju.

Fachowcy z branży IT znajdują się w czołówce rankingu najbardziej poszukiwanych pracowników na rynku. Z badania ManpowerGroup wynika, że 64 proc. firm z branży cierpi na niedobór talentów w tym obszarze. Dlatego branża wysokich technologii coraz mocniej sama angażuje się w kształcenie przyszłych kadr. Firma Huawei nawiązała właśnie współpracę z Akademią WSB w Dąbrowie Górniczej, w ramach której planowane są m.in. wspólne przedsięwzięcia naukowe i badawczo-rozwojowe, tworzenie programów studiów oraz szkoleń i praktyk przygotowujących do pracy w konkretnych zawodach.

Zgodnie z rządowymi szacunkami do 2030 roku moc zainstalowana w morskich farmach wiatrowych na Bałtyku ma sięgnąć blisko 6 GW, a 10 lat później – nawet 11 GW. Offshore może być dla Polski szansą na zbudowanie zeroemisyjnego systemu energetyki. Aby móc sprawnie realizować projekty w tym zakresie, potrzebne są jednak dobrze wykwalifikowane kadry. Spółki, które przygotowują się do budowy morskich farm, chętnie angażują się w kształcenie specjalistów. Współpraca z uczelniami ma na celu nie tylko edukację kadr, lecz także opracowanie rozwiązań technologicznych. Przykładem jest rozszerzana stale współpraca PGE Baltica i Politechniki Gdańskiej.

– Wykształcenie kadr jak najlepiej odpowiadających na potrzeby współczesnego rynku pracy to priorytet polityki edukacyjnej – podkreśla Marzena Machałek, wiceminister edukacji i nauki. Jak wskazuje, podejmowane w ostatnich latach działania na rzecz odbudowy prestiżu i popularności kształcenia zawodowego w Polsce już przynoszą efekty. W roku szkolnym 2020/2021 56,5 proc. młodych ludzi po szkole podstawowej wybrało kształcenie branżowe i techniczne, w stosunku do 43,5 proc. absolwentów, którzy wybrali kształcenie ogólne. Inicjatywą, która ma wzmocnić ten trend, są międzynarodowe zawody EuroSkills, nazywane igrzyskami olimpijskimi zawodów branżowych. W 2023 roku po raz pierwszy odbędą się one w Polsce.

Wiele państw boryka się w tej chwili ze skokowym wzrostem zachorowań na COVID-19, wywoływanych głównie przez nowe subwarianty omikrona BA.4 i BA.5. Najgorsza sytuacja jest w Europie. Koncerny farmaceutyczne pracują już nad tzw. szczepionkami aktualizowanymi o nowy wariant, które mają się pojawić jesienią. Jednak wirusolodzy zalecają, żeby osoby z grupy ryzyka przyjęły przypominającą dawkę szczepionki przeciw COVID-19 niezależnie od tego, czy będzie to preparat dotychczasowy, czy zaktualizowany. Do tej pory – jak pokazują badania naukowe – szczepienia przeciw COVID-19 pozwoliły bowiem uchronić od śmierci już 20 mln ludzi. Największy udział ma w tym AstraZeneca.

Innowacyjne nanomembrany do oczyszczania i odsalania wody, a także personalizowane protezy kończyn, opracowane przez naukowców z Politechniki Poznańskiej – tym projektom przyznano główne nagrody w konkursie Polski Produkt Przyszłości, organizowanym przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Łącznie nagrodzono 18 innowacji spośród 163 zgłoszonych projektów. – Konkurs i liczba wpływających do niego zgłoszeń jest dowodem, że coraz więcej odkryć naukowych jest wdrażanych do przemysłu – podkreślają organizatorzy.

– Polska i Niemcy mają bardzo długie tradycje współpracy naukowej. Na wiele pytań badawczych odpowiedzi można znaleźć tylko wspólnie, w ramach współpracy dwu- lub wielostronnej – mówi prof. Katja Becker, prezeska Deutsche Forschungsgemeinschaft. Matematyka, informatyka, fizyka, chemia czy inżynieria materiałowa – to przykłady dziedzin, w których współpracują ze sobą polscy i niemieccy naukowcy. Tegoroczna nagroda Copernicus – przyznawana współpracującym ze sobą badaczom z Polski i z Niemiec przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej i DFG – trafiła do pary naukowców, którzy już od lat 90. prowadzą wspólne badania nad Holokaustem i świadectwami literackimi z getta żydowskiego w Łodzi (Ghetto Litzmannstadt) – drugiego największego getta w Polsce pod niemiecką okupacją. – Na przestrzeni lat spotykamy polsko-niemieckie zespoły, które współpracują ze sobą już od dziesiątek lat, opublikowały razem dziesiątki prac naukowych – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.