Wszystkie newsy

Samorządy od czterech lat są zmuszone łatać coraz większe dziury w swoich budżetach. Spadek dochodów z tytułu podatku PIT, pandemia, wojna w Ukrainie i kryzys uchodźczy, inflacja i wysokie ceny energii, a na dodatek brak środków z KPO spowodowały, że obecnie trudno jest im planować jakiekolwiek większe wydatki. Sytuację pogarsza niestabilność regulacyjna i coraz większa liczba zadań przerzucanych na samorządy, co pociąga za sobą wzrost wydatków budżetowych. – Jednym z ważniejszych wyzwań w tym obszarze jest obecnie opieka społeczna – wskazuje prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak.

W ciągu ostatnich pięciu lat liczba pozwów klimatycznych na świecie wzrosła dwuipółkrotnie – z 884 w 2017 roku do blisko 2,2 tys. w 2022 roku. – Takich spraw bez wątpienia będzie więcej, co wynika ze złego stanu środowiska, jego destrukcyjnego wpływu na nasze zdrowie oraz wciąż pogłębiającego się kryzysu klimatycznego – ocenia Marcin Nowak, radca prawny Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. Jak podkreśla, Polska potrzebuje ramowej ustawy o ochronie klimatu, która zagwarantowałaby prawo do życia w bezpiecznym klimacie. Fundacja przygotowała taki projekt na wzór ustaw z innych państw. Prace nad podobnymi dokumentami toczą się również w innych krajach członkowskich Unii.

– Sklepy internetowe oferujące odzież sportową zamieszczają zdjęcia produktowe z udziałem modelek cechujących się trudną do osiągnięcia sylwetką. Obcowanie z takim obrazem prowadzi do zaniżenia poczucia własnej wartości i złego postrzegania swojego ciała przez kobiety – twierdzą australijscy naukowcy. Co ciekawe ogólnie zakupy w internecie pozytywnie wpływają na redukcję negatywnego nastroju. Kluczowy jest więc dobór odpowiednich witryn. To także wyzwanie dla sprzedawców, którzy powinni prezentować odzież na modelach odpowiadających rzeczywistym sylwetkom potencjalnych klientek.

Obok nowych, wyższych limitów zużycia energii, uchwalonych niedawno w Tarczy Solidarnościowej, polskie gospodarstwa domowe będą mogły skorzystać w tym roku z dodatkowej zniżki na rachunkach za prąd w wysokości 125 zł. Do takiego rabatu będą uprawnione wszystkie gospodarstwa, które spełnią jeden z mało wymagających warunków określonych w nowych przepisach. W praktyce dla statystycznej rodziny o przeciętnym zużyciu energii nowy mechanizm oznacza oszczędność o równowartości rachunku za jeden miesiąc.

Domy pomocy społecznej zmagają się z coraz większymi problemami kadrowymi. Drastyczne różnice w zarobkach, nawet dwukrotne, między pielęgniarkami pracującymi w systemie opieki zdrowotnej a tymi z systemu opieki społecznej sprawiają, że brakuje chętnych do pracy. Jeszcze w ubiegłym roku w DPS-ach pracowało ok. 6 tys. pielęgniarek, obecnie jest ich mniej niż 4 tys. – W najbliższych latach grozi nam katastrofa pod względem zatrudnienia w systemie opieki społecznej – mówi Mariola Łodzińska, prezeska Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych.

Nauczyciele masowo odchodzą z zawodu, a młodzi się do niego nie garną. Powodem jest przede wszystkim „mizeria finansowa”, o której mówi prezes ZNP Sławomir Broniarz. Zarobki początkujących nauczycieli są dziś praktycznie na poziomie płacy minimalnej. Do tego dochodzi także przeładowana podstawa programowa i obniżenie prestiżu zawodu nauczyciela. Szacuje się, że już teraz brakuje w Polsce nawet kilkudziesięciu tysięcy pedagogów. – Brak 10 nauczycieli w danej miejscowości to brak minimum 180 godzin do obsadzenia. A to znaczy, że kilkuset uczniów nie ma lekcji – mówi Sławomir Broniarz.

Firma badawcza IRCenter zapytała Polaków o ich nastawienie do trudnych dziecięcych zachowań w przestrzeni publicznej. 69 proc. ankietowanych przyznało, że absolutnie nie przeszkadza im to w momencie, kiedy maluchy przebywają w miejscach dla nich przeznaczonych, czyli na placach zabaw. Krzyki i hałasy są dla postronnych dużo bardziej uciążliwe – i tym samym trudne do zaakceptowania – chociażby w restauracjach, hotelach, galeriach handlowych czy środkach komunikacji. Dłuższa podróż z krzyczącym kilkulatkiem dla wielu z nas jest nie do przyjęcia. Choć mamy świadomość, że dzieciom wolno więcej, to jednak w takich przypadkach oczekujemy od ich rodziców szybkiej reakcji.

Mimo sukcesywnego wzrostu finansowania z budżetu państwa publiczna ochrona zdrowia w Polsce nadal kuleje, a pacjenci często korzystają z usług prywatnych. Medycyna prywatna już w tej chwili stanowi filar krajowego systemu – ok. 90 proc. podmiotów realizujących kontrakty Narodowego Funduszu Zdrowia w ramach POZ oraz ponad 50 proc. w opiece specjalistycznej stanowią właśnie podmioty prywatne. Dlatego konieczny jest dialog i wprowadzenie rozwiązań legislacyjnych, które usankcjonują to partnerstwo, na czym skorzystają zarówno pacjenci, jak i system ochrony zdrowia jako całość – wskazują eksperci z sektora prywatnego. Ich zdaniem publiczny sektor mógłby w dużym stopniu skorzystać na wdrożeniu innowacji i dobrych praktyk w zakresie efektywności wypracowanych przez ostatnie lata przez prywatne podmioty.

Niezdrowy tryb życia – alkohol, zła dieta, stres czy palenie papierosów – jest jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych i wywołanych nimi przedwczesnych zgonów. Eksperci wskazują na potrzebę większej profilaktyki i edukacji społeczeństwa, ale też na politykę redukcji szkód, którą wdraża coraz więcej państw jako element prewencji trzeciorzędowej. To strategia oparta na korzystaniu przez osoby uzależnione z mniej ryzykownych dla zdrowia substytutów substancji szkodliwych, co pomaga w ograniczeniu negatywnych skutków nałogu. W Szwecji substytuty nikotyny (tzw. snusy) stosuje się od lat w celu redukcji odsetka palaczy papierosów w społeczeństwie. Dzięki dostępności alternatyw dla papierosów spadł on tam do 5,6 proc. populacji i jeszcze w tym roku Szwedzi mogą osiągnąć status społeczeństwa wolnego od dymu papierosowego. To o 17 lat wcześniej, niż zakłada termin wyznaczony przez UE. W Polsce z kolei liczba palaczy rośnie – dziś papierosy pali prawie 29 proc. Polaków.

Sukces amerykańsko-brytyjskiego filmu „Barbie” w reżyserii Grety Gerwig ponownie wzbudził większe zainteresowanie tą kultową lalką. Jednocześnie powróciła dyskusja o tym, czy ta zabawka może wpływać na tworzenie się odrealnionego wizerunku idealnej kobiety. Jak wynika z badania IRCenter dla agencji Newseria, zdaniem 53 proc. Polaków klasyczna Barbie ma negatywny wpływ na samoocenę dziewcząt. Również ponad połowa badanych twierdzi, że ta lalka po prostu powinna wyglądać tak jak zwykła kobieta z realnymi proporcjami ciała. Sądzi tak aż 46 proc. pań, co pokazuje, jak bardzo ważna jest dla nich samoakceptacja i zerwanie z jednym obowiązującym wzorem kobiecości.

Philip Morris International zainwestuje ponad miliard złotych w polską gospodarkę. Koncern planuje stworzyć nowe linie produkcyjne w swojej fabryce w Krakowie, które będą produkować wkłady tytoniowe do podgrzewania w najnowszych urządzeniach firmy. Dzięki temu powstaną też nowe, wyspecjalizowane miejsca pracy. – Jesteśmy przekonani, że tradycyjne papierosy trafią w końcu do muzeum. Przyszłość należy do produktów bezdymnych – mówi Michał Mierzejewski z Philip Morris International. Amerykańska firma ma już w sumie ok. 2,5 tys. patentów związanych z technologiami bezdymnymi, pozostając branżowym liderem. Do tej pory zainwestowała w ich rozwój ponad 10,5 mld dol., część z tych inwestycji lokując w Polsce.

W polskim górnictwie pracuje obecnie 75,8 tys. osób. Z kolei według raportu „Polska ścieżka transformacji energetycznej”, opracowanego przez PKEE i firmę doradczą EY, 82 proc. krajowego wydobycia węgla kamiennego jest skoncentrowane na terenie Górnego Śląska. To właśnie w tym regionie transformacja energetyczna będzie największym wyzwaniem, które musi uwzględniać m.in. działania osłonowe, konieczność przebranżowienia i podnoszenia kompetencji pracowników oraz programy inwestycyjne. – Transformacja musi być sprawiedliwa, ona nie może przebiegać bez sprawiedliwości społecznej oraz wsparcia ludzi i dania im wiary w przyszłość – podkreśla Nicolas Schmit, komisarz UE do spraw miejsc pracy i praw socjalnych. Jak wskazuje, Polska może liczyć w tym procesie na hojne, unijne wsparcie.

Mimo rosnącej świadomości odpady opakowaniowe wciąż stanowią potężny problem dla środowiska, a ich ilość rośnie wraz ze wzrostem konsumpcji oraz popularności internetowego handlu. Według danych UKE w 2022 roku do rąk polskich konsumentów codziennie trafiało ponad 2,5 mln paczek. – Z jednej strony zużycie opakowań rośnie, z drugiej coraz wyraźniej kształtuje się trend wybierania opakowań neutralnych dla środowiska. Widać to wśród producentów – zarówno globalnych, jak i tych mniejszych, działających lokalnie – mówi Kamila Koźbiał z DS Smith. Jak wskazują eksperci z okazji obchodzonego 15 września Dnia Opakowania, ogromny wpływ na kształt tego rynku będą mieć też nowe przepisy procedowane obecnie na poziomie UE oraz wejście w życie systemu kaucyjnego.

W Polsce co roku produkuje się ok. 90 tys. t papryki. Rok 2023 może być jednak ostatnim rokiem produkcji tych warzyw na taką skalę. Producenci alarmują, że grozi im zapaść cenowa wynikająca ze zmuszania ich do sprzedaży swoich produktów poniżej progu opłacalności. Na niższe ceny w hurtowniach wpływa import papryki do naszego kraju i niskie ceny warzywa, przede wszystkim w największych sieciach handlowych.

Sharenting, czyli dzielenie się przez rodziców w social mediach zdjęciami i filmami z udziałem ich dzieci, to dość powszechne zjawisko w internecie. Wprawdzie 60 proc. rodziców twierdzi, że nie zdarza im się umieszczać takich materiałów na platformach społecznościowych, ale tylko 14 proc. zgadza się ze stwierdzeniem, że nie powinno się tego robić, niezależnie od kontekstu zdjęcia – wynika z badania IRCenter dla agencji Newseria. Wielu rodziców przyznaje, że dzielenie się zdjęciami i filmami z dziećmi zależy m.in. od tego, komu je udostępniają, czy wieku dziecka. Świadomość zagrożeń, jakie się z tym wiążą, wciąż jest niewielka.