Wszystkie newsy

Ceny zbóż, nabiału i drobiu notują rekordowe poziomy. To efekt niestabilnej sytuacji na rynkach międzynarodowych i wojny w Ukrainie. Trwający od trzech miesięcy konflikt doprowadził do silnego wzrostu cen surowców rolnych na głównych światowych giełdach, a eksperci alarmują, że dalsza blokada ukraińskich portów na Morzu Czarnym grozi globalnym kryzysem żywnościowym. Końca podwyżek, które odczuwają w swoich portfelach Polacy, na razie jednak nie widać. W maju, według najnowszych danych GUS, inflacja wyniosła 13,9 proc.

Wojna w Ukrainie stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia 7,5 mln dzieci. Według oficjalnych danych z początku maja od początku eskalacji konfliktu zginęło ich ponad 230, a kilkaset zostało rannych, ale UNICEF podkreśla, że w rzeczywistości te liczby mogą być dużo wyższe. W tej chwili tylko w samej Ukrainie 3 mln dzieci potrzebuje pilnej pomocy humanitarnej. Szacuje się też, że ok. 60 proc. z nich musiało opuścić swoje domy, a chaos związany z przemieszczaniem się ludności na dużą skalę wykorzystują handlarze ludźmi. – Wkraczają do sierocińców, korzystając na chaosie i braku nadzoru. Kiedy uda im się zdobyć paszporty dla tych dzieci, tracimy je na zawsze – mówi James Zumwalt z grupy Aerial Recovery.

Po prawie trzech miesiącach od wybuchu wojny za naszą wschodnią granicą potrzeby Ukraińców, którzy uciekli do Polski, wciąż są ogromne. – Kryzys się nie zakończył. Teraz ważna jest pomoc uchodźcom z Ukrainy w znalezieniu zatrudnienia i wysłaniu dzieci do szkół – podkreśla Elizabeth Tchoungui, wiceprezeska Orange. W pomoc angażują się nie tylko instytucje publiczne i samorządy, lecz również biznes.

– Wojna w Ukrainie musi zakończyć się jak najszybciej, w przeciwnym razie grozi nam globalny kryzys żywnościowy – ocenia Bob Unanue, prezes i CEO Goya Foods, jednej z największych firm spożywczych w Stanach Zjednoczonych. Jak wskazuje, wojna w tym kraju, nazywanym „spichlerzem Europy”, odbiera ukraińskim rolnikom możliwość wysiewu i żniw. Ucierpi na tym nie tylko tamtejsza gospodarka, ale i globalne rynki żywnościowe, bo Ukraina jest dużym producentem i eksporterem m.in. pszenicy, kukurydzy i oleju słonecznikowego. Dodatkowy problem to rosnące ceny nawozów, które też są pokłosiem toczącego się konfliktu. Zawirowania i wpływ wojny w Ukrainie już znajdują odzwierciedlenie w indeksach cen żywności.

W ubiegłym roku Polska stała się drugim największym partnerem gospodarczym Ukrainy. Agresja Rosji na ten kraj położyła kres wypracowanym procedurom współpracy i wstrzymała możliwość otrzymywania przez polskie firmy współpracujące z ukraińskimi przedsiębiorstwami wynagrodzenia za dostawy i usługi. Zablokowano główne szlaki handlowe przez porty czarnomorskie. 80 proc. ukraińskich firm zostało dotkniętych skutkami wojny.

Nowy, szósty z kolei pakiet sankcji Komisji Europejskiej na Rosję obejmuje zakaz importu ropy naftowej. Ma się to wydarzyć w ciągu najbliższego półrocza. Z kolei do końca roku embargo obejmie także rosyjskie produkty rafinowane. Analiza PIE wskazuje, że zyski ze sprzedaży ropy naftowej do państw UE odpowiadają za 10 proc. centralnego budżetu Rosji. Zdaniem Jerzego Buzka, byłego premiera i przewodniczącego PE, a dziś europosła, to embargo na surowce to jedyne wyjście, by przeciwstawić się Putinowi, a związany z tym wzrost opłat w Europie to niewielka cena za powstrzymanie okrucieństwa wojny.

Rosyjska napaść na Ukrainę i wybuch wojny sprawiły, że w Polsce z każdym dniem rośnie liczba uchodźców zza wschodniej granicy. W pomoc obywatelom Ukrainy angażują się Polacy, instytucje, NGO-sy i prywatne firmy, w tym także ubezpieczyciele. Poza przekazywaniem środków finansowych i organizowaniem akcji pomocowych wprowadzili oni szereg ułatwień dla ukraińskich obywateli, takich jak bezkosztowe, 30-dniowe ubezpieczenie OC pojazdu czy możliwość bezpłatnego objęcia ochroną NNW uczniów z Ukrainy zapisanych do polskich szkół. Na bezpłatną ochronę ubezpieczeniową mogą liczyć też ci, którzy zdecydowali się przyjąć pod swój dach uchodźców z Ukrainy lub zapewnić im mieszkanie.

Polskie gospodarstwa domowe w krótkiej perspektywie nie muszą się obawiać skutków przykręcenia kurka z gazem przez rosyjski Gazprom. Polska od dawna przygotowywała się bowiem na taki scenariusz, prowadząc politykę dywersyfikacji. Uruchomienie 1 października gazociągu Baltic Pipe ma umożliwić pełne uniezależnienie się od błękitnego surowca z Rosji, choć analitycy Banku Pekao zauważają, że nie mamy jeszcze zakontraktowanych dostaw, a chętnych na nowe źródła gazu będzie zapewne wielu, więc zimą nie są wcale wykluczone pewne ograniczenia dostaw. Surowiec z innych kierunków będzie także droższy.

Ukraina już w czerwcu, podczas zaplanowanego posiedzenia Rady Europejskiej, spodziewa się uzyskać status kraju kandydującego do UE. – Proces wstępowania przez Ukrainę do wspólnoty europejskiej – czy to w wymiarze UE, czy wspólnoty euroatlantyckiej, tej obronnej – jest procesem, na którym Polska skorzysta w sposób szczególny – ocenia senator Krzysztof Kwiatkowski. Jak podkreśla, dzięki akcesji Ukrainy poprawi się polskie bezpieczeństwo, także w wymiarze militarnym, a Polska zyska też m.in. jako kraj tranzytowy, przez który będzie przepływać unijno-ukraiński handel. Nie do przecenienia jest też rola, jaką polskie firmy mogą w przyszłości odegrać w odbudowie tamtejszej gospodarki z wojennych zniszczeń.

Kuchnia włoska jest ulubioną kuchnią zagraniczną Polaków – tak uważa 48 proc. rodaków w wieku 18–44 lata badanych przez PBS na zlecenie North Coast. Ponad połowa ankietowanych w restauracjach stawia właśnie na dania z Italii, wśród których niepodzielnie króluje pizza. We włoskiej kuchni Polacy doceniają przede wszystkim prostotę i łatwość w przygotowaniu. To dlatego jest jej dużo również w codziennym menu przygotowywanym w domach. To o tyle prostsze, że w sklepach coraz łatwiej dostępne są oryginalne włoskie produkty. Wraz z rozszerzaniem asortymentu rośnie też zainteresowanie konsumentów.

– Jest możliwość pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności przed Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, ale właściwie tylko hipotetyczna – mówi dr Jan Sobiech, ekspert Wyższej Szkoły Bankowej w Warszawie. Zarówno Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, sądzący państwa, jak i Międzynarodowy Trybunał Karny, który sądzi zbrodniarzy wojennych, zajmują się już rosyjskimi zbrodniami popełnianymi w Ukrainie, ale zdaniem ekspertów jest jednak mało prawdopodobne, żeby Rosja jako państwo czy poszczególni politycy, w tym Władimir Putin, zostali faktycznie postawieni przed sądem. – Federacja Rosyjska raczej nie wyda własnych decydentów politycznych, generałów, innych oficerów czy choćby żołnierzy. Nawet w przypadku zmiany systemu politycznego w Rosji jest to trudne do wyobrażenia – ocenia ekspert.

Wymiana handlowa z Rosją ma stosunkowo niewielkie znaczenie dla polskiej gospodarki – oceniają eksperci ZPP. Dlatego sankcje nałożone na ten kraj w związku z brutalną napaścią na Ukrainę raczej nie zaszkodzą krajowemu eksportowi. Problemy mogą mieć jednak przedsiębiorstwa, których model biznesowy opierał się na relacjach ze Wschodem. Ta stosunkowo niewielka grupa firm będzie zmuszona szukać dla siebie alternatywnych rynków zbytu. Analiza opracowana przez Związek Przedsiębiorców i Pracodawców pokazuje jednak, że w długiej perspektywie rezygnacja z mało stabilnego rosyjskiego rynku może wyjść im na dobre.

– Wciąż toczy się wojna, ale w tym momencie są już tacy, którzy myślą o odbudowie. Jednak żeby myśleć o odbudowie, trzeba znać skalę zniszczeń – mówi Dariusz Szymczycha, wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej. Szacowane przez ukraińskie ministerstwo gospodarki oraz Kijowską Szkołę Ekonomii straty to między 564 a 600 mld dol. Obejmuje to zarówno infrastrukturę transportową, jak i budynki czy fabryki, a przez specjalny portal codziennie wpływają od obywateli dowody na setki kolejnych zniszczeń. Ukraiński rząd zapowiada, że będzie domagał się pokrycia tych strat przez Rosję. Środki na ten cel mogłyby również pochodzić z zamrożonych aktywów Rosji i Rosjan w zachodnich bankach.

Od 24 lutego br., czyli od dnia zbrojnej napaści na Ukrainę, Unia Europejska zapłaciła Rosji ponad 19,5 mld euro za surowce energetyczne i ta kwota stale rośnie – podaje think tank CREA. Sprzedaż gazu, ropy i gazu odpowiada za ponad 1/3 dochodów budżetowych Rosji i stanowi źródło finansowania działań wojennych w Ukrainie. W ramach piątego pakietu sankcji wobec Rosji UE chce zrezygnować z importu węgla, drewna, cementu, owoców morza i alkoholu. W grze jest także embargo na ropę naftową, ale na jednomyślną decyzję wspólnoty w sprawie zakazu importu gazu jednak raczej nie ma co liczyć.

– Realizujemy cztery programy w Rumunii, Bułgarii, Chorwacji i Grecji, ale skala programu w Polsce jest mniej więcej taka sama albo nawet większa niż w tych czterech pozostałych razem wziętych – mówi Magnar Odelien z agencji Innovation Norway, która jest norweskim partnerem PARP we wdrażaniu programu „Rozwój przedsiębiorczości i innowacje” finansowanego z Funduszy Norweskich. – Ten program spotyka się z dużym zainteresowaniem polskich przedsiębiorców – dodaje Mikołaj Różycki, zastępca prezesa PARP. Obecnie dobiega końca nabór w po raz drugi ogłoszonym konkursie „Blue Growth – Innowacje w obszarze wód śródlądowych lub morskich”. Jeszcze tylko do 7 kwietnia br. o dofinansowanie mogą się ubiegać projekty dotyczące zrównoważonego rozwoju obszarów wodnych.